آشنایی با انواع تیرآهن و انواع آن

آنچه که در « آشنایی با تیرآهن و انواع آن » خواهید خواند:

• معرفی انواع تیرآهن
• تفاوت‌های تیرآهن I و H
• انواع تیرآهن که لازم است بشناسید!

انواع تیرآهن در صنعت ساخت‌وساز نقش حیاتی دارند. چراکه هر نوع تیرآهن از ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی برخوردار است که آن را از دیگر انواع متفاوت می‌کند. کاربرد انواع تیرآهن نیز بسیار متنوع است. بنابراین اگر در زمینه‌های مختلف ساختمان‌سازی و صنایع وابسته به تیرآهن فعالیت می‌کنید، باید انواع این مقطع فولادی را به درستی بشناسید.

اما پیش از آن آیا دقیقاً می‌دانید تیرآهن چیست و چه کاربردی دارد؟

 معرفی انواع تیرآهن 

تیرآهن پروفیلی از جنس فولاد و دارای سطح مقطع I و H است. این مقطع پرکاربرد از دو بخش جان و بال تشکیل شده‌است. در واقع دو بال در بالا و پایین تیرآهن و یک جان در بخش میانی آن وجود دارد. این مقطع را به منظور تحمل فشار ناشی از نیروی برشی و لنگر خمشی به کار می‌گیرند. به همین دلیل از ستون، خرپا و تیرها گرفته تا اجرای سقف و دیوارها از تیرآهن استفاده می‌شود. در واقع ساخت اسکلت فلزی انواع سازه بدون به‌کارگیری تیرآهن ممکن نیست. علاوه بر کاربرد گسترده تیرآهن در احداث پروژه‌های ساختمانی، این مقطع در صنایع دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما آیا می‌دانید هر نوع مجزا از تیرآهن چه کاربردهایی دارند؟

تفاوت انواع تیرآهن I و H

تیرآهن‌ها در دو دسته اصلی I و H دسته‌بندی می‌شوند. این دو دسته تقاوت‌هایی دارند که باعث ایجاد انواع مختلفی از این مقطع پرکاربرد شده است. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو دسته عبارتند از:

• ضخامت جان و بال: جان تیرآهن‌های  I، ضخامت کمتری داشته و باریک‌تر است. بنابراین این نوع تیرآهن نسبت به نوع دیگر نیروهای کمتری را تحمل کرده و مقاومت پایین‌تری نیز دارد. در ضمن بال‌های تیرآهن‌های I نیز کمتر از نوع دیگر است.
• وزن: تیرآهن‌های I نسبت به H سبک‌تر است و در نتیجه وزن کمتری را تحمل می‌کند. از طرفی به دلیل سبک بودن این نوع مقطع، به کارگیری آن در سازه‌هایی که لازم است سبک باشند، رایج‌تر است.
• قابلیت‌ها: تیرآهن‌های I دارای قدرت بالایی بوده و نقش تکیه‌گاه را به خوبی بر عهده می‌گیرند. ایجاد پایداری در سازه، تحمل انواع بارها، مقاومت در برابر ممان خمشی هم‌جهت با جان تیر، مقاومت در برابر تغییر شکل خمشی و تنش برشی و سبک بودن از ویژگی‌های مهم این مقطع است. تیرآهن‌های H نیز انواع بارهای وارده را می‌توانند تحمل کنند. این نوع مقطع همچنین قابلیت بالایی در مقاومت در برابر نیروهای وارده از خود نشان می‌دهد.
• کاربرد: تیرآهن‌های I در خرپاهای تکیه‌گاهی، قاب‌های اصلی ساختمان و صورت افقی که در تیرهای سقفی و به صورت عمودی در ستون‌ها به کار گرفته می‌شوند، کاربرد دارند. از طرفی کاربرد تیرآهن‌های H متفاوت است. این نوع مقطع در ساخت پل‌های طویل و پروژه‌های ساختمانی سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع تیرآهن که لازم است بشناسید!

تیرآهن را براساس فاکتورهای مختلف دسته‌بندی می‌کنند. رایج‌ترین این دسته‌بندی‌ها  عبارتند از:

انواع براساس شکل ظاهری

تیرآهن‌ها براساس شکل ظاهری و تفاوت پهنای جان و بال خود به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود:

•   تیرآهن IPB: نام دیگر این محصول تیرآهن هاش است. قیمت تیرآهن هاش را می توانید از جداول قیمتی موجود در نیک فولاد دریافت کنید. از آنجاییکه در این مقطع بال تیرآهن با جان آن برابر باشد به آن تیرآهن بال‌پهن نیز می‌گویند. به طور کلی تیرآهن I شکل، بال‌هایی با ضخامت ثابت دارد. از ارتفاع ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر از این نوع تیرآهن در بازار آهن‌آلات طراحی و تولید می‌شود.
•   تیرآهن IPE: ویژگی خاص این مقطع این است که ضخامت بال‌های ابتدایی و انتهایی آن هم‌اندازه هستند. تیرآهن IPE طبق استاندارد اروپایی طراحی و ساخته می‌شود. به همین دلیل خرید و فروش این محصول در بازار آهن‌آلات رونق زیادی دارد. این پروفیل از ارتفاع ۸۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر طراحی و تولید می‌شود.
•   تیرآهن‌INP: این مقطع طبق استانداردهای روسیه و چین طراحی و تولید می‌شود. شکل ظاهری تیرآهن INP نیز به شکل I است. در INP ضخامت بال با فاصله گرفتن از جان کاهش پیدا می‌کند. این پروفیل نیز از ارتفاع ۸۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر طراحی و تولید می‌شود.
•   تیرآهن CPE: این نوع تیرآهن در قسمت جان به شکل ذوزنقه برش داده می‌شود. به همین دلیل تیرآهن لانه زنبوری نام دیگری است که بر روی این مقطع گذاشته‌اند. در واقع حفره‌های توخالی درون جان تیرآهن وجود دارد که تحمل آن را در مقابل لنگر خمشی افزایش می‌دهد. از ارتفاع ۱۲۰ تا ۹۰۰ ‌میلی‌متر در طراحی و ساخت این مقطع به کار می‌رود.

آیا می دانید پرمصرف ترین سایز تیرآهن چیست؟

انواع تیرآهن براساس وزن

بر این اساس تیرآهن را در سه دسته متفاوت قرار می‌دهند:

• سبک: تیرآهن سبک‌ وزن را با علامت اختصاری L می‌شناسند. بنابراین مشخصه تیرآهن بال‌پهن سبک‌وزن IPBL است.
• سنگین: تیرآهن سنگین وزن را با علامت اختصاری V شناسایی می‌کنند. بنابراین تیرآهن IPBV، مشخصه تیرآهن بال‌پهن سنگین‌وزن است.
• فوق‌سنگین: این نوع تیرآهن تفاوت وزن عمده‌ای با دو محصول قبل داشته و در پروژه‌های خیلی سنگین به کار گرفته می‌شود‌.

انواع تیرآهن بر اساس کاربرد

کارایی محصولات مختلف بسیار متفاوت است. این تفاوت در کاربرد از تفاوت در ویژگی‌های فنی و قابلیت‌ها نشات می‌گیرد. به این ترتیب انواع تیرآهن بر اساس کاربرد به شرح زیر است:

• ساختمان سازی: تیرآهن‌های INP و IPE در اسکلت فلزی ساختمان‌ها، به عنوان ستون به کار می‌روند. همچنین در یک سازه برای پوشش سقف‌ها، پل‌های لانه زنبوری، نعل درگاه‌ها، خرپاها و مواردی از این دست از این محصول استفاده می‌شود.
• سازه ها و صنایع حساس: تیرآهن‌های IPE به جز ایران ساخت کشورهای مختلفی مانند کره، آلمان، اسپانیا، لهستان و چین است. توجه داشته باشید که کیفیت محصولات تولیدی کشورهای مختلف با هم فرق دارد. برای مثال کیفیت تیرآهن‌ آلمانی بهتر از تیرآهن چینی است. بنابراین از این نوع محصول در سازه هایی که دارای حساسیت بالایی هستند استفاده می‌شود.
• تیرآهن کنسول: در این کاربرد یک سر مقطع و سر دیگر آن آزاد است. در این شرایط باری که به تیراهن  وارد می‌شود، در سراسر تیرآهن پخش خواهد شد. در نتیجه یک تنش برشی در یک لحظه ایجاد می‌شود. در ساخت پنجره و بالکن از تیرآهن کنسول استفاده می‌شود.
• تیرآهن پشتیبان: وقتی ابتدا و انتهای تیرآهن را بر روی تکیه گاه قرار دهند به شکلی که خرچش آن آزاد باشد، نقش پشتیبانی دارد. در این شرایط یک پایه پین شده در یک سر و یک پشتیبان غلتک در سر دیگر مقطع قرار دارد. این مقطع بر اساس بار تعیین شده از قبل برش و خمش را پشتیبانی می‌کند.
• تیرآهن ثابت: وقتی که دو سر این مقطع به یک مکان ثابت وصل باشد، مقاومت بالایی پیدا می‌کند.
• تیرآهن پیوسته: در این کاربرد بیش از دو تکیه گاه در کل طول تیرآهن ایجاد می‌شود.

انواع تیرآهن بر اساس برند

برندهای مختلف و معتبری در زمینه تولید این محصول فعالیت می‌کنند. شناخته شده ترین برندهای تیرآهن عبارتند از:

• تیرآهن ذوب آهن اصفهان: کارخانه ذوب آهن اصفهان یکی از تولیدکنندگان برتر تیرآهن در کشور است که بخشی از محصولاتش به خارج از کشور صادر می‌شود. سالانه ۳ میلیون و ششصد هزار تن مقطع فولادی در این کارخانه تولید می‌شود که تیرآهن سهم قابل توجهی در آن دارد. تیرآهن ذوب آهن اصفهان نسبت به دیگر تولیدکنندگان تنوع بیشتری دارد. این سایز بندی شامل تیرآهن IPE در سایزهای ۱۲، ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۰، ۲۲، ۲۴، ۲۷ و ۳۰ است.
• تیرآهن فولاد ناب تبریز: ۱۵ درصد از محصولات تولیدی کارخانه فولاد ناب تبریز به کشورهای دیگر مانند آذربایجان، پاکستان، افغانستان، گرجستان، ترکمنستان، ارمنستان و عراق صادر می‌شود. تیرآهن ناب تبریز در انواع سبک و نیمه سبک در اندازه‌های مختلف به تولید می‌رسد. تیرآهن ناب تبریز در بازار اعتبار قابل توجهی داشته و تقاضا برای خرید آن همیشه بالا است. این محصولات دارای استاندارد ملی به شماره ۱۷۹۱ هستند. به علاوه تیرآهن‌های گرم نوردیده نیمه سبک بال نیم پهن موازی این کارخانه بر اساس استاندارد ملی شماره ۱۶۳۴۸ و در سایزهای ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۴۰، ۱۶۰ میلی‌متر موجود است.
• تیرآهن فولاد ظفر بناب: محصولات این کارخانه دارای استانداردهای لازم در زمینه کیفیت و سلامت محیط زیست هستند. در واقع کارخانه فولاد ظفر بناب دارای گواهینامه‌های ISO14001 و ISO – OHAS-18001 در زمینه استقرار نظام مدیریت محیط زیست و گواهینامهISO90001   برای کیفیت بالای محصولات است. 
• تیرآهن فولاد البرز ایرانیان: انواع تیرآهن های سری IPN و تیرآهن‌های سری IPE در این کارخانه تولید می‌شود. همچنین تیرآهن فایکو که نام رایج این محصول است، مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید و عرضه می‌گردد.
• تیرآهن نورد آریان فولاد: تیرآهن بال پهن و تیرآهن بال نازک، تیرآهن H و تیرآهن I از جمله محصولات این کارخانه است.
• تیرآهن فولاد یزد: تیرآهن فولاد یزد دارای وزن ایده آل در هر شاخه است. صاف بودن انتهای هر شاخه در محل برش، انجام فرآیند تاب‌گیری و بسته‌بندی مکانیزه برای حفظ ایمنی و سلامت محصول از جمله مزیت‌های این برند تیرآهن است. تیرآهن فولاد یزد از نوع IPE بوده و در سایزهای ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۰ و ۲۲ وجود دارد.

انواع تیرآهن بر اساس استاندارد

دو نوع استاندارد رایج برای این محصول وجود دارد:

• استاندارد چین و روسیه: تیرآهن نوع INP بر اساس استاندارد چین و روسیه تولید می‌شود.
• استاندارد اروپا: IPE را براساس استانداردهای اروپایی طراحی و تولید می‌کنند.

فاکتور مهم در خرید انواع تیرآهن

برای خرید انواع تیرآهن باید چند فاکتور مهم را مدنظر قرار داد. سایز، وزن و طول شاخه از جمله این فاکتورها است. همچنین برندهای مختلف این محصول مانند تیرآهن فایکو، ذوب آهن و اهواز هر کدام با قیمت متفاوتی در بازار عرضه می‌شوند.

با این حال قیمت روز انواع تیرآهن به شدت تحت تاثیر نوسانات موجود در بازار آهن‌آلات قرار دارد. یعنی نرخ ارز و تورم می‌تواند قیمت روز انواع تیرآهن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

اگر قصد خرید تیرآهن را دارید ما به شما نحوه محاسبه قیمت تیرآهن را آموزش می دهیم.